نوشتن خلاصه مقاله یا متن به معنای ارائه دورنمایی کلی از نکات اصلی آن. طبیعتاً خلاصه یک مقاله حجم به مراتب کمتری نسبت به متن اصلی دارد.
در ابتدای کار دقت کنیم که از خلاصه مقاله متفاوت از چکیده مقاله (Abstract) است که در صفحه اول مقاله نوشته می‌شود.
خلاصه نویسی مقاله به معنای انتقاد یا تحلیل متن اصلی نیست. بلکه به معنای ارائه توضیحی شفاف، عینی و دقیق از مهمترین اطلاعات و مطالب یک مقاله است.
ضرورت نوشتن خلاصه مقاله
- به عنوان تکلیف برای اینکه نشان دهید محتویات آموزشی را یاد گرفته‌اید.
- برای نت‌برداری و یادآوری بعدی مطالبی که مطالعه کرده‌اید.
- در زمان نوشتن مقاله یا پایان نامه، برای مرور تحقیقات قبلی و ذکر آنها در بخش مرور ادبیات مقاله
در هنگام نوشتن پایان‌نامه، مقاله علمی یا رساله باید از کارهای انجام شده توسط دیگران بهره بگیرید. در اختیار داشتن خلاصه‌ای از پژوهش‌های مرتبط انجام شده توسط سایرین کمک زیادی به تعریف، چارچوب‌بندی و پیشبرد مطالعه شما خواهد کرد. برای رسیدن به خلاصه‌ای شفاف، دقیق و حرفه‌ای انجام چهار گام زیر توصیه می‌شود.
اگر زمان یا حوصله خلاصه نویسی ندارید، از خدمات ما استفاده کنید. شاید هم بخواهید کل مقاله را ترجمه کنید.
گام اول: مطالعه متن
طبیعتاً اولین گام مطالعه متن برای فهم کامل محتوای آن است. در اینجا می‌توانید از مهارت‌های خواندن استفاده کنید. انجام مراحل زیر به ترتیب توصیه می‌شود.
- تندخوانی یا skimming: مطالعه گذرا و سریع مطالب برای یافتن عناوین کلیدی و موضوعات کلی؛
- خواندن: مطالعه کامل و دقیق متن؛
- پویش یا scanning: مرور کلی متن برای یافتن موضوعات و اطلاعات به خصوص.
برای سریع‌تر تمام کردن این مرحله، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- چکیده (abstract) مقاله را مطالعه کنید. چکیده خلاصه‌ای بسیار کوتاه از کل مقاله است که تصوری کلی از مطلب را در ذهن شما ایجاد می‌کند.
- به عناوین و عناوین فرعی توجه کنید.
- بخش مقدمه (introduction) و نتیجه‌گیری (conclusion) را مطالعه کرده و باهم مقایسه کنید.
- بخش‌های مرور ادبیات (literature) و روش‌ها (methods) را در اولویت‌های بعدی قرار دهید.
گام دوم: بخش‌بندی متن
برای درک بهتر مطلب، متن را به بخش‌های کوچکتر و متمایز تقسیم‌بندی کنید.
اگر متن شما یک مقاله علمی است، قبلاً به بخش‌های استاندارد مانند مقدمه، روش‌ها و غیره تقسیم‌بندی شده است. در متون دیگر چنین تقسیم‌بندی‌هایی ممکن است وجود نداشته باشد و لازم باشد خود شما آن را مرتب کنید.
گام سوم: تشخیص نکات کلیدی
برای اینکه خواننده خلاصه بتواند درک کاملی از استدلال و نتیجه‌گیری مقاله داشته باشد، چه چیزهایی را باید بداند؟
به یاد داشته باشید که خلاصه نویسی مقاله به معنای بازنویسی همه جملات نیست. بلکه هدف استخراج نکات مهم و کنارگذاشتن اطلاعات زمینه‌ای و جزئیات تکمیل است.
در خلاصه نویسی مقاله، برای اینکه بهتر بتوانید مقاله را خلاصه کنید، کافی است به پرسش‌‌های زیر پاسخ بدهید:
| مقدمه | پرسش یا مسئله تحقیق چیست؟ آیا فرضیه‌هایی ذکر شده است؟ |
| روش‌ها | چه روش پژوهشی انجام شده است؟ داده چگونه جمع‌آوری و تحلیل شدهاند؟ |
| نتایج | مهمترین یافته‌ها کدامند؟ آیا فرضیه‌ها تأیید شدند؟ |
| بحث/نتیجه‌گیری | پاسخ کلی به پرسش تحقیق چیست؟ نگارنده چگونه نتایج را شرح داده است؟ پیامدهای نتایج تحقیق کدامند؟ آیا محدودیت‌های خاصی در تحقیق وجود داشته است؟ آیا توصیه‌های مهمی ارائه شده است؟ |
اما اگر مقاله شکل دیگری داشته باشد، باید به دقت فکر کنید که مهمترین نکاتی که خواننده لازم است برای درک کامل بداند کدامند. به بیان موضوع (موضوع اصلی که نویسنده قصد بررسی آن را دارد و معمولاً در بخش مقدمه ذکر می‌شود) و به جملات موضوعی توجه کنید.
گام چهارم: نوشتن خلاصه
حالا که با نکات کلیدی که مقاله قصد دارد بیان کند آشنا شدید، باید خلاصه را با زبان خود بنویسید. برای اینکه با مشکل سرقت ادبی مواجه نشوید باید افکار نویسنده را به درستی پارافریز (بازنویسی) کنید. حتی یک یا دو جمله را هم نباید کپی پیست کنید.
بهترین روش برای نوشتن خلاصه چکیده‌ای این است که در زمان نوشتن مقاله را کنار گذاشته و درک خود را از نکات مهم نویسنده با زبان خود شرح دهید.
نمونه خلاصه مقاله علمی
حالا با اصولی که یاد گرفتیم، یک نمونه خلاصه مقاله علمی را باهم مرور می‌کنیم. برای مشاهده اصل مقاله اینجا را ببینید.
بخش مقدمه
همانطور که گفتیم، در خلاصه این قسمت، به موضوع مقاله اشاره کرده و به سؤالی که قرار است نویسندگان به آن پاسخ دهند می‌پردازیم.
دیویس و همکاران در این مقاله ضرب‌المثل معروف ”سیب بخور تا دکتر به سراغت نیاد“ را به صورت تجربی بررسی کردند. سیب اغلب نشانی از یک شیوه زندگی سالم است و پژوهش‌ها نشان داده است خصوصیات تغذیه‌ای سیب می‌تواند برای سلامت مفید باشد. روش منحصر به فرد نویسندگان این بود که این ضرب‌المثل را مسلم فرض کرده و این پرسش را مطرح کردند که: آیا افرادی که سیب می‌خورند کمتر از خدمات درمانی استفاده می‌کنند؟ اگر واقعاً چنین رابطه‌ای وجود داشته باشد، مصرف سیب می‌تواند هزینه‌های خدمات درمانی را کاهش دهد.
بخش روش‌ها
به اختصار، روش مطالعه، منبع داده‌ها و متغیرهای مورد استفاده را بیان می‌کنیم.
در این مطالعه از داده‌های مقطعی که در نظرسنجی ملی سلامت و تغذیه تهیه شده و در دسترس عموم است استفاده شده است. شرکت‌کنندگان بر اساس میزان مصرف سیب در یک دوره ۲۴ ساعته به دو گروه سیب‌خور یا غیر سیب‌خور طبقه‌بندی شدند. شرکت‌کنندگان همچنین به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه در یک سال گذشته از خدمات درمانی استفاده کرده و گروه دوم در سال گذشته از این خدمات استفاده نکرده بودند. برای یافتن ارتباط بین مصرف سیب و متغیرهای وابسته زیر، داده‌ها مورد تحلیل قرار گرفتند: ویزیت پزشک، اقامت در بیمارستان، استفاده از خدمات بهداشت روانی و استفاده از داروهای تجویزی.
بخش نتایج و پیامدها
نتایج مربوطه و پیامدهای بالقوه این نتایج را در این قسمت به اختصار بیان می‌کنیم.
اگرچه سیبخورها مراجعه کمتری به پزشک داشتند، ولی پس از تصحیح عوامل مربوطه مختلف، این رابطه معنی‌دار نبود. هیچ ارتباطی بین مصرف سیب و اقامت در بیمارستان یا استفاده از خدمات درمانی وجود نداشت. اما افراد سیب‌خور کمتر از داروهای تجویزی استفاده کردند.
با توجه به یافته‌ها، نویسندگان به این نتیجه رسیدند که خوردن روزی یک سیب باعث عدم مراجعه به پزشک نمی‌‌شود ولی ممکن است باعث عدم نیاز به مراجعه به داروساز شود. آنها پیشنهاد می‌کنند که با توجه به هزینه‌های بالای سالانه داروهای تجویزی و ارزان بودن سیب، این یافته می‌تواند موجب کاهش هزینه‌های درمانی شود.
محدودیت و پیشنهادات
محدودیت‌ها مطالعه و پیشنهادات برای مطالعات آتی را در این قسمت بیان می‌کنیم.
با این حال، نویسندگان به چند محدودیت در مطالعه اشاره کرده‌اند. مهمترین محدودیت این است که افراد سیب‌خور با افراد غیر سیب‌خور تفاوت دارند (مثلاً، سیبخورها آگاهی بیشتری نسبت به سلامت خود دارند).
نویسندگان پیشنهاد می‌کنند برای تعیین هرگونه رابطه علی بین مصرف سیب و عدم مصرف دارو باید پژوهش تجربی بیشتری انجام گیرد.
گام پنجم: بازبینی خلاصه
یک بار دیگر خلاصه را بازبینی کرده و موارد زیر را بررسی کنید:
- کار نویسنده را به درستی معرفی و بیان کرده باشید.
- هیچیک از اطلاعات ضروری ناگفته نمانده باشد.
- عبارت‌ها و جمله‌ها خیلی شبیه به متن اصلی نباشند.
برگرفته از scribbr.com
